رضا

بازگشت امپریالیست

مفهوم امپریالیست در اکثر سالهای قرن بیستم از سوی بخشهای حاکم بر دنیای سرمایه سالار ، اصطلاحی غیرقابل پذیرش در مباحث علوم سیاسی بوده است به عنوان مثال ، اگر در زمان جنگ ویتنام ، شخصی از اقدامات آمریکا به عنوان امپریالیسم نام می برد ، نویسنده آن به عنوان فردی چپ گرا معرفی  می گردید . «هری مگدوف» در کتاب «امپریالیسم در دهه 70» که در سال1971 میلادی به چاپ رسید ، می گوید به عنوان یک قانون اساتید مودب دانشگاه از اصطلاح امپریالیسم استفاده نمی کنند . آنان این لغت را غیرعلمی و ناشایست می دانند .

اما امروزه دیگر این حرف صحیح تلقی نمی شود . روشنفکران و سیاستمداران نخبه امروز با کمال میل از لغات امپریالیسم و امپریالیسم نو در آثار خود و حتی در نشریات نیویورک تایمز استفاده می نمایند . این امپریالیسم بیش از همه به سیاست های دولت آمریکا در جنگ علیه تروریسم اطلاق

می گردد . سیاست هایی که تاکنون به اشغال نظامی افغانستان و عراق انجامیده است . براساس استراتیژی های امنیت ملی دولت بوش ، هیچگونه مرز یا محدودیت معینی در استفاده از قدرت نظامی جهت تامین منافع ایالات متحده وجود ندارد . بر مبنای تلاشهای انجام گرفته در جهت گسترش امپراتوری آمریکا ، روشنفکران و سیاستمداران نه تنها به ایده امپریالیسم رجوع می نمایند ، بلکه این اصطلاح ، فعالیت های توسعه طلبانه دولت آمریکا در قرن نوزدهم را نیز دربرمی گیرد . همچنین امروزه ، دیگر مقایسه امپراتوری بریتانیا در نشریات مهم عادی شده است .

« میشل ایگناتیف » استاد درس سیاستهای حقوق بشر دانشگاه هاروارد در مجله نیویورک تایمز(28 ژولای2002) چنین می نویسد : « امپریالیسم جهت نشان دادن اقدامات سفیدپوستان به کار می رود هر چند این اصطلاح وجهه مناسبی ندارد و از لحاظ سیاسی نادرست است » .

وی همچنین در مورد عملیات های جنگی ایالات متحده در افغانستان می نویسد

« هنوز هم نیروهای مخصوص ارتش آمریکا ، فاقد وجهه اجتماعی اند . آنان در حقیقت یک گروه نظامی هستند که منافع و قدرت آمریکا را در آسیای مرکزی تامین می نمایند . لذا جنگ کنونی آمریکا علیه تروریسم ، عملی امپریالیستی است ، البته بازگوکردن این حقیقت ممکن است برای آمریکاییان شوک آور باشد . زیرا آنان تمایل ندارند که کشورشان را به عنوان امپراتوری بشناسند . اما به این لشکرکشی های نظامی به سراسردنیا ، وحشت آفرینی ها و تسخیر جهان به وسیله نیروهای مخصوص ارتش آمریکا ، چه لغتی می توان نسبت داد ؟ »

همچنین جان ایکنبری استاد دانشگاه «جورج تون» در نشریه Foreign Affairs  (فورژن افایرز) می نویسد : « در سایه جنگ دولت بوش علیه تروریسم ، نظرات جدیدی پیرامون استراتژی های کلان ایالات متحده و تجدید ساختار دنیای تک قطبی امروز به وجود آمده است . دولت کنونی آمریکا امروزه از استفاده یک طرفه ، بازدارنده و یا حتی پیشگیرانه نیروهای نظامی خود و حتی در صورت امکان ، اتحاد با نیروهای نظامی کشورهای دیگر صحبت به میان می آورد ، اما این موضع گیری ها با قواعد و معیارهای جامعه جهانی همخوانی ندارد . در نهایت این که آمریکا و کشورهای همسو با سیاست های ایالات متحده ، یک دیدگاه امپریالیستی جدید به وجود می آورند که ایالات متحده در این نظام جدید ، علاوه بر تعیین استانداردها و تعیین تهدیدات به لشکرکشی نظامی و اجرای عدالت می پردازد .»

لذا طبیعی است که در شرایط کنونی ، امپریالیسم حاکم بر سیاست های خارجی آمریکا ، فراتر از دولت های امپراتوری عصر قدیم باشد .